Zdrowa i prawidłowo rozwinięta jama ustna człowieka dorosłego zawiera 28 lub 32 zęby. Pierwszy przypadek oznacza brak tzw. ósemek, a drugi uwzględnia obecność zębów mądrości. Hiperdoncja to dość ciekawe schorzenie, które polega na występowaniu większej ilości zębów. U niektórych pacjentów są one w pełni rozwinięte i widoczne. W innych przypadkach mogą być zniekształcone lub niewyrżnięte. Czy taki stan grozi twojemu zdrowiu?
Czym jest hiperdoncja?
Hiperdoncja to wada anatomiczna polegająca na występowaniu zębów nadliczbowych lub dodatkowych. Wbrew pozorom, nie są to wcale synonimy. Jaka jest między nimi różnica? Zęby nadliczbowe z reguły są niewyrżnięte do końca lub w ogóle. Charakteryzuje je nieprawidłowa budowa. Z kolei zęby dodatkowe mają poprawny kształt i są w pełni rozwinięte.
Specjaliści wyróżniają dwa rodzaje tej dolegliwości:
- hiperdoncja prawdziwa − gdy w szczęce lub żuchwie pojawiają się nadliczbowe bądź dodatkowe zęby stałe;
- hiperdoncja rzekoma − w tej sytuacji ilość stałych zębów jest prawidłowa, jednak w uzębieniu przetrwał jeden lub kilka zębów mlecznych.
Zalążki dodatkowych zębów mogą być zauważalne już nawet u małych dzieci. Najczęściej zlokalizowane są w przednim odcinku szczęki − zdecydowanie rzadziej w okolicy przedtrzonowej lub trzonowej.
Najczęstszym rodzajem hiperdoncji jest tzw. mezjodens, czyli ząb pośrodkowy. Pojawia się zwykle w środkowej linii szczęki, rzadziej żuchwy. Typowo znajduje się pomiędzy jedynkami (zębami przyśrodkowymi siecznymi. Jego korona ma przeważnie nietypowy kształt stożkowy. Obecność zęba środkowego może utrudnić prawidłowe wyrzynanie siekaczy lub doprowadzić do diastemy rzekomej, czyli niezwiązanej z niskim przyczepem wędzidełka wargi górnej.
Przyczyny hiperdoncji
Hiperdoncja najczęściej powiązana jest z problemami ze zdrowiem lub anatomią stawu skroniowo-żuchwowego. W związku z tym, przeważnie objawia się symetrycznie, po obu stronach twarzy. Mnoga nadliczbowość najczęściej związana jest z występowaniem schorzeń i wad wrodzonych, do których zalicza się:
- zespół Gardnera;
- zespół Marfana;
- zespół Ehler-Danlosa;
- dysplazję obojczykowo-czaszkową;
- nadaktywność lub przedłużona czynność listewki zębowej;
- podział zawiązków zębowych;
- czynniki genetyczne − wówczas hiperdoncja występuje u kilku członków rodziny;
- rozszczep wargi i podniebienia.
Dodatkowy ząb mleczny lub stały − objawy
Oczywistym i podstawowym objawem jest oczywiście większa liczba zębów. Nie zawsze są one jednak zauważalne gołym okiem. Do typowych objawów towarzyszących temu stanowi należą:
- przetrwanie zębów mlecznych przez nietypowo długi czas;
- zatrzymanie wyrzynania zębów stałych;
- opóźnione wyrzynanie zębów;
- nieprawidłowe ułożenie zębów;
- rotacja zębów;
- stłoczenia;
- diastema;
- resorpcja korzeni zębów sąsiednich;
- nieprawidłowy rozwój zębów sąsiednich;
- torbiele zębopochodne;
- bóle neuralgiczne.
Hiperdoncja − czy zęby nadliczbowe mogą być groźne?
Niestety, hiperdoncja zdecydowanie nie sprzyja zdrowiu jamy ustnej ani ogólnemu dobrobytowi pacjenta. Nadliczbowe zęby mogą blokować prawidłowe wyrzynanie się zębów stałych. Często wpływają też niekorzystnie na ułożenie żuchwy i są przyczyną wad zgryzu. Po zaobserwowaniu hiperdoncji najlepiej od razu rozpocząć leczenie ortodontyczne i w razie konieczności również stomatologiczne.
Leczenie hiperdoncji
Przed rozpoczęciem terapii, konieczne jest przeprowadzenie dokładnego wywiadu lekarskiego i badań pacjenta. Często stosuje się też diagnostykę radiologiczną. Zdjęcia pantomograficzne, zębowe i tomografia komputerowa umożliwiają dokładne i jasne zobrazowanie struktur anatomicznych w tej części czaszki.
Zawsze należy leczyć hiperdoncję po jej rozpoznaniu. Rodzaj terapii uzależniony jest od wieku pacjenta, rodzaju i liczby zębów dodatkowych, oceny ryzyka występowania dodatkowych zaburzeń oraz powikłań. Najczęściej leczenie polega na usunięciu dodatkowego uzębienia. Jeżeli operacja wiąże się z dużym ryzykiem, możliwe jest pozostawienie zębów. Wówczas wymagają stałej obserwacji i natychmiastowej reakcji w przypadku powodowania jakichkolwiek dolegliwości.
Hiperdoncja nie zawsze jest tak oczywista do rozpoznania, jak mogłoby się wydawać. Często bywa wykrywana przypadkowo, przy okazji robienia zdjęć zębowych lub pantomograficznych. Dodatkowe lub nadliczbowe zęby mogą być w pełni wyrżnięte lub zatrzymane, o prawidłowym kształcie lub zniekształcone. Najczęściej u pacjentów pojawia się jeden dodatkowy ząb. Zaledwie około 10-20% wszystkich odnotowanych przypadków obejmują dwa zęby.
Może Cię także zainteresować:
- Zęby dziewiątki – jak rozpoznać problem i go wyleczyć?
- Zgryz przewieszony – co to za wada zgryzu? Sprawdź, jak przebiega leczenie tej nieprawidłowości!
- Potrzebujesz korekty zgryzu? Może wystarczy ekwilibracja zębów?
- Czym jest ropień na dziąśle? Przyczyny powstawania ropy w dziąśle, objawy infekcji i sposoby leczenia zapalenia przyzębia
- Krzywy zgryz u dziecka – jakie są jego przyczyny? Sprawdź, jakie wady zgryzu u dzieci pojawiają się najczęściej!
- Krzywy zgryz – jakie są najczęstsze wady zgryzu? Jak można skorygować krzywe zęby?
- Ząb zatrzymany – czym jest i jak się go leczy?
