Stomatolodzy nazywają je pierwszym pokoleniem zębów oraz zębami czasowymi. Mleczaki w komplecie wyrastają u dzieci w wieku 3 lat, a wypaść powinny u 10–12 latków, zastąpione przez stałe uzębienie. Zęby mleczne kształtują zgryz, a przez to działanie aparatu mowy i jakość przeżuwania pokarmów. Dlatego należy o nie dbać od samego początku. Tym bardziej że są bardziej podatne na próchnicę. Mniej więcej od 6. do 12. roku życia wypadają mleczaki, a w ich miejscu wyrasta uzębienie stałe.
Pierwsze uzębienie, ząbkowanie – kiedy pojawiają się zęby mleczne?
Zawiązki pierwszych zębów mlecznych tworzą się jeszcze w okresie płodowym. Około 16. tygodnia ciąży następuje ich mineralizacja. Wyrzynanie zębów mlecznych z dziąseł rozpoczyna się pomiędzy 4. a 8. miesiącem życia. Mają taką samą budowę jak stałe zęby, ale są od nich słabsze i bardziej podatne na działanie kwasów, a w konsekwencji atakują je choroby w rodzaju próchnicy.
Zęby mleczne składają się z:
- korony;
- szkliwa;
- miazgi;
- zębiny;
- kostniwa;
- korzenia (komory i kanałów korzeniowych).
Ile zębów mlecznych ma zdrowe dziecko?
Rodzice często zadają wiele pytań w gabinetach stomatologicznych – np. ile jest zębów mlecznych? Albo „czy 5 to zęby mleczne?”. W końcu pierwsze ząbki u malucha to duże wydarzenie. W sumie do ukończenia 3. roku życia u dzieci wyrasta 20 zębów mlecznych – najpierw siekacze centralne, potem siekacze boczne, dalej kły, później pierwsze trzonowce, a na koniec drugie zęby trzonowe. Zwykle najpierw wyrzynają się mleczaki dolne, na żuchwie, a potem zęby mleczne górne ze szczęki – ale nie jest to nienaruszalna reguła w stomatologii. Kalendarz ząbkowania ma formę widełek czasowych, w razie wątpliwości należy skonsultować się ze stomatologiem.
Jak dbać o zęby mleczne – higiena jamy ustnej, zalecenia dentystów
Wiesz już, ile zębów mlecznych ma zdrowe dziecko. Teraz poznasz najważniejsze zasady pielęgnacji zębów mlecznych i higieny jamy ustnej u dzieci do pierwszego roku życia. W opinii stomatologów to kluczowy etap wyrastania zębów. Wszelkie zaniedbania wobec mleczaków w tym zakresie mają poważne konsekwencje w przyszłości. Na etapie wyrzynania zębów mlecznych ważne jest złagodzenie bólu dziąseł – np. delikatnie masując je czystym palcem, zwilżonym gazikiem albo dając dziecku chłodzący gryzak.
Szczotkowanie mlecznych zębów należy rozpocząć od razu. Dentyści zalecają szczoteczki z miękkimi włóknami. Należy również ostrożnie postępować z pastą – z początku maluchy nie umieją jej wypluć, a połknięcie pasty do zębów może spowodować biegunkę żołądkową albo fluorozę zębów mlecznych. Podczas mycia zębów mlecznych dziecka trzeba pamiętać także o wyczyszczeniu języka. Z reguły jałowa gaza sprawdza się lepiej niż szczoteczka do zębów. Według niektórych lekarzy dopiero w 8. roku życia dziecko ma na tyle rozwinięte zdolności manualne, że może w pełni samodzielnie myć zęby i jamę ustną.
Próchnica zębów mlecznych i inne choroby mleczaków. Jak leczyć zęby mleczne?
Szkliwo i korzenie zębów mlecznych są cieńsze, a korony słabiej zmineralizowane niż w przypadku stałego uzębienia. Przez to mleczaki są bardziej wrażliwe, a próchnica u dzieci występuje znacznie częściej. Sposób leczenia zębów mlecznych zależy od stadium rozwoju choroby. Na początku wystarczy wdrożyć zalecenie stomatologiczne w zakresie higieny. W najbardziej zaawansowanej postaci konieczna jest ekstrakcja zęba. Po czym poznać, że na zębach mlecznych pojawiła się próchnica? Jej objawy to:
- puchnięcie i zaczerwienienie dziąseł;
- biały osad;
- krwawienie po szczotkowaniu.
Próchnicę zębów mlecznych należy leczyć jak najszybciej, gdyż może doprowadzić do poważnych wad zgryzu. Najczęściej powodują ją niezbilansowana dieta (nadmiar cukrów prostych, które długo się rozkładają), zasypianie dziecka z butelką lub pokarmem w budzi, a także niedostatki higieny jamy ustnej dziecka. Pilnej uwagi wymagają również inne przypadłości, takie jak:
- przetrwałe zęby mleczne (utrzymujący się na łuku zębowym mleczak spowalnia lub uniemożliwia rozwój zawiązku zęba stałego);
- zgorzel zęba mlecznego;
- zapalenie miazgi w zębie mlecznym;
- nadwrażliwość zębów mlecznych;
- erozja szkliwa.
Kiedy wypadają zęby mleczne i wyrzynają się zęby stałe?
W pewnym okresie życia w jamie ustnej znajdują się zarówno zęby mleczne, jak i zęby stałe. Dzieje się tak, kiedy za czwórką i piątką pojawia się szóstka. Mleczaki zaczynają wypadać w takiej samej kolejności, w której wyrastały. Najpierw powinny wypaść zęby przednie, potem kły i siekacze, a na koniec zęby przedtrzonowe. Zęby mleczne, ze względu na słabsze korzenie, w naturalny sposób ustępują pod naporem stałych zębów.
Niestety, nie zawsze wszystko idzie zgodnie z planem. Do utraty zęba może dojść podczas zabawy, w efekcie przypadkowego uderzenia. Zepsute zęby mleczne zaczynają infekować uzębienie stałe. Ząb stały może również nie mieć dość przestrzeni i wyrastać obok mleczaka, zamiast na jego miejscu. Dlatego należy dbać o zęby mleczne i udać się do lekarza, kiedy dzieje się coś poważnego. W skrajnych przypadkach konieczne jest leczenie ortodontyczne.
Planowe wypadanie zębów mlecznych
Kiedy pojawiają się pierwsze zęby stałe? To zależy od czasu utraty mleczaków, które zwykle przebiega według poniższego schematu:
- górne zęby mleczne:
- siekacze centralne – w wieku 6–7 lat;
- siekacze boczne – 7–8 lat;
- pierwsze trzonowce – 9–11 lat;
- kły i drugie trzonowce – 10–12 lat;
- dolne zęby mleczne:
- siekacze centralne – 6–7 lat;
- siekacze boczne – 7–8 lat;
- pierwsze trzonowce – 9–11 lat;
- kły – 9–12 lat;
- drugie trzonowce – 10–12 lat.
Zdrowe zęby dziecka – profilaktyka i kontrola stanu zębów mlecznych u dzieci
Konieczność odpowiedniego mycia zębów i regularnych wizyt w gabinecie dentystycznym powinna być oczywistością. Niewiele osób ma świadomość, że o profilaktykę zębów mlecznych dziecka warto zadbać jeszcze w okresie płodowym. Stan uzębienia kobiety w ciąży ma wymierny wpływ na to, w jakiej kondycji będą mleczaki malucha. Dentyści radzą, by przyszłe matki co najmniej 2 razy w ciągu 9 miesięcy udały się na kontrolę, w tym raz na krótko przez wyznaczonym terminem porodu.
Zęby mleczne są niezwykle ważne dla dziecka. Pamiętaj o stosowaniu odpowiednich technik mycia oraz past – np. u trzylatków fluoru nie może być więcej niż 300 ppm. Dokładnie obserwuj stan mleczaków oraz zachowanie dziecka podczas karmienia. W razie jakichkolwiek pytań lub wątpliwości – skonsultuj się ze specjalistą.
Może Cię także zainteresować:
- Kiedy wypadają mleczaki i wyrastają zęby stałe? Sprawdź, jaka jest kolejność wypadania zębów mlecznych twojego dziecka!
- Jaka jest kolejność wychodzenia zębów u dzieci?
- Zęby trzonowe u dziecka – kiedy zaczynają się wyrzynać te zęby mleczne?
- Które zęby stałe u dzieci pojawiają się jako pierwsze? Kiedy zaczynają rosnąć zęby stałe?
- Kiedy wychodzą zęby 5-tki? Jakie objawy powodują? Sprawdź, jak łagodzić dolegliwości bólowe u dziecka
- Kiedy wychodzą zęby szóstki? Czy to mleczaki, czy już zęby stałe?
- Czarne zęby u dzieci – przyczyny powstawania próchnicy zębów mlecznych
