Zaburzenia stawów skroniowo-żuchwowych – na czym polega leczenie?

Anna Wiktor
Chociaż nie mówi się o nich tak dużo i tak głośno, jak o innych chorobach cywilizacyjnych, np. otyłości, cukrzycy i nadciśnieniu, zaburzenia stawów skroniowo-żuchwowych dotykają nawet większość populacji. Objawiają się różnie, m.in. szczękościskiem, zgrzytaniem zębami, bólem głowy. Bez odpowiedniej terapii znacznie obniżają jakość życia i mogą prowadzić do degradacji czy utraty zębów. Jaki specjalista pomoże oraz na czym polega leczenie stawu skroniowo-żuchwowego? Wyjaśniamy!

Czym są zaburzenia stawów skroniowo-żuchwowych?

Żucie, połykanie, mówienie i wyrażanie emocji: za te i wiele innych możliwości naszej szczęki i żuchwy odpowiada wiele struktur, w tym zęby, stawy, mięśnie czy nerwy. Są jak ściśle ze sobą połączone tryby maszyny. Jeśli któryś z nich się zepsuje lub praca układu ulega z jakiegoś powodu desynchronizacji, to mamy do czynienia z dysfunkcją narządu żucia. Problem z reguły dotyczy stawów skroniowo-żuchwowych, w obrębie których pojawiają się stany zapalne, zaburzenia czynnościowe, urazy komunikacyjne i sportowe czy nowotwory.

Przyczyn i rodzajów zaburzeń stawów skroniowo-żuchwowych jest wiele – natomiast do najczęściej występujących należy choroba okluzyjna. Polega na tym, że dochodzi do nieprawidłowego kontaktu zębów górnych i dolnych – co ma też wpływ na pracę otaczających ich struktur. Do źródeł choroby okluzyjnej możemy zaliczyć m.in. wady zgryzu – pierwotne i wtórne (wynikające ze złych nawyków, m.in. obgryzania paznokci), stany zapalne przyzębia (rozchwianie, przemieszczanie zębów) czy braki w uzębieniu lub bruksizm (niekontrolowane zgrzytanie zębami nocą). Duże ryzyko rozwinięcia się schorzenia występuje także w wyniku zwyrodnień bądź chorób reumatycznych stawów (np. RZS). Chorobę okluzyjną może również wywoływać stres chroniczny i zaburzenia snu, które są częstym podłożem bruksizmu.

Jak objawia się choroba okluzyjna stawów skroniowo-żuchwowych?

W początkowej fazie choroba okluzyjna stawów zwykle nie daje odczuwalnych czy też widocznych objawów. Stąd tak wiele osób nie dostrzega problemu. Może wywoływać bóle głowy – przypominające migrenowe, które wynikają z nadmiernego napięcia mięśni twarzoczaszki. Na późniejszym etapie często pojawia się ból i trzeszczenie stawów, zwłaszcza podczas jedzenia i tuż po obudzeniu. Kolejne częste objawy to szumy w uszach, uczucie drętwienia lub „zmęczenia” mięśni twarzy i nadmierna/ograniczona ruchomość żuchwy np. problem z szerokim otwarciem ust.

Najbardziej charakterystycznym symptomem niewłaściwej okluzji stawów są jednak widocznie starte w wyniku ocierania się o siebie zęby – czasem już aż do zębiny (czyli z całego szkliwa), zaciskanie szczęki czy zgrzytanie. To z kolei może prowadzić do obniżenia linii dziąseł, ubytków klinowych, silnej nadwrażliwości (np. na ciepłe, zimne pokarmy) czy rozchwiania się zębów. Jeśli problemy nie zostaną zdiagnozowane, a pacjent nie podda się leczeniu, może stracić uzębienie i przez resztę życia borykać się z bólem czy dyskomfortem obniżającym jego jakość.

Specjalista od stawu skroniowo-żuchwowego – do kogo się zgłosić?

Pacjenta z zaburzeniami stawów skroniowo-żuchwowych często diagnozuje, a kolejno leczy zespół interdyscyplinarny. Niemniej pierwszym specjalistą od rozpoznania choroby okluzyjnej jest lekarz stomatolog. Jeśli zauważasz u siebie albo u swoich bliskich opisane wyżej objawy, odwiedź dentystę. Regularne wizyty u stomatologa mogą ograniczyć ryzyko rozwoju schorzenia: stomatolog zauważy ubytki w szkliwie czy nieprawidłowe ułożenie zębów i szczęk i zasugeruje przyjrzenie się tym problemom. Specjalista może zalecić badania diagnostyczne (np. RTG//TK/MRI stawów), a także skierować pacjenta na konsultację do innych ekspertów: ortodonty, protetyka, a nawet reumatologa, osteopaty, neurologa, fizjoterapeuty czy psychoterapeuty.

Pierwszym krokiem w diagnostyce zaburzeń stawu skroniowo-żuchwowego z reguły jest deprogramacja. Pacjent dostaje tzw. deprogramator, rodzaj aparatu, który nosi przez średnio 2-3 tygodnie i który pozwala wypracować prawidłowe, wygodne ułożenie szczęki, „wymazując” niejako wadliwą pamięć mięśniową. To do tej właśnie pozycji będzie dążyć późniejsze leczenie.

Na czym polega leczenie stawów skroniowo-żuchwowych?

Form leczenia zaburzeń stawów skroniowo-żuchwowych jest kilka, a ich wybór zależy od przyczyny i stopnia schorzenia czy pojawiających się objawów. Pierwsze wyzwanie to terapia pierwotnej choroby/zaburzenia, które wywołały chorobę okluzyjną np. wad zgryzu czy zapalenia stawów. Drugim jest przywrócenie prawidłowej okluzji, ułożenia szczęk i zębów względów siebie. A ponieważ starte szkliwo samo się nie odbuduje, nie zregeneruje, konieczne może być wypełnienie jego ubytków lub odbudowa zębów czy wstawienie licówek, koron, protez itd. Gdy w przebiegu choroby dokuczają bóle głowy czy stawów, mięśni, zaleca się leki przeciwbólowe i przeciwzapalne.

Jednym z najczęściej wykorzystywanych sposobów leczenia choroby okluzyjnej stawu skroniowo-żuchwowego jest specjalna szyna relaksacyjna, która po pierwsze chroni zęby przed dalszym ścieraniem się, po drugie rozluźnia mięśnie, a po trzecie – pomaga utrzymywać zęby i szczęki w prawidłowej pozycji. Ma formę (najczęściej) przezroczystej nakładki, stworzonej indywidualnie na podstawie wycisku górnych i dolnych zębów, a przygotowuje ją specjalista protetyk. Zależnie od wskazań lekarza pacjent zakłada ją tylko na noc – przed pójściem spać (gdy np. cierpi na bruksizm, zgrzytanie zębami w nocy) lub nosi całodobowo. Najczęściej nadmiernie starte zęby wiążą się z uciążliwą nadwrażliwością. W przebiegu zaciskania, zgrzytania dochodzi do ubytków klinowych (żółte, brązowe plamy przy szyjkach, dziąsłach), więc stomatolog może zasugerować ich wypełnienie. Starte i nierówne, często już znacznie mniejsze niż pierwotnie zęby można odbudować lub zabezpieczyć licówkami – dzięki temu pacjent zyska większy komfort i pewność siebie.

Jeśli chorobę okluzyjną powodują wady zgryzu, pacjentowi zwykle proponuje się też leczenie ortodontyczne, zmierzające do przywrócenia właściwego układu szczęki i zębów.

Co dalej? I czy choroba okluzyjna jest uleczalna?

Leczenie choroby okluzyjnej jest długim procesem, a efekty pojawiają się stopniowo i mają różny charakter. Z reguły już samo zastosowanie szyny poprawia jakość życia: przestają dokuczać bóle głowy i szczęki, napięcie mięśni. Gdy to tego dojdzie uzupełnienie ubytków czy odbudowa zębów, problem znacznie się zmniejsza. Niestety nie zawsze możliwe jest całkowite wyleczenie choroby okluzyjnej – zwłaszcza gdy wywołują ją nieuleczalne zmiany, np. zwyrodnieniowe i reumatoidalne. Niekiedy pomocna może być ekwilibracja – korekta zgryzu, którą przeprowadzi stomatolog lub ortodonta. Staw skroniowo-żuchwowy rzadko leczy się chirurgiczne. Tego typu zabieg polega na inwazyjnym skorygowaniu proporcji i ułożenia kości twarzy.

W niektórych przypadkach leczenie może wspierać fizjoterapeuta lub osteopata – zwłaszcza gdy pacjent boryka się z silnym napięciem mięśni – i techniki relaksacyjne. W porozumieniu z leczącymi pacjentami specjalistami albo na podstawie ich zaleceń czy wytycznych fizjoterapeuta dobiera ćwiczenia rozciągające i wzmacniające mięśnie lub masaże zmniejszające napięcie. Gdy podłożem choroby jest psychika (np. stres, stany lękowe, zaburzenia snu), warto też odwiedzić psychologa albo psychoterapeutę, który pomoże poradzić sobie z problemami i odzyskać równowagę emocjonalną.

Gdzie zgłosić się na leczenie stawu skroniowo-żuchwowego w Katowicach? Jedną ze specjalizujących się w tym zakresie placówek jest klinika FRESHmed, która z jednej strony dysponuje wszechstronnie wykwalifikowaną kadrą, a z drugiej współpracuje z innymi specjalistami np. osteopatami i neurologami, oferując kompleksową terapię. 

Materiały źródłowe:

  1. M. Górecka, M. Pihut, E. Ferendiuk, Charakterystyka schorzeń stawów skroniowo-żuchwowych, „Dental forum” 2016 nr 1/XLIV, Prace poglądowe, źródło: https://dentalforum.ump.edu.pl/uploads/2016/1/63_1_44_2016.pdf (dostęp 11.01.2024)
  2. J. i M. Pietruscy, Dysfunkcja narządu żucia – przyczyny, diagnostyka, leczenie, „Magazyn stomatologiczny” 2013 nr 12, źródło: https://pietruscy.pl/pdf/Pietruski_Dysfunkcja_narzadu_zucia.pdf, (dostęp 11.01.2024)

Treść promocyjna


Może Cię także zainteresować:
    None Found
Archiwum: styczeń 2024
Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Poprzedni artykuł

W jakich chorobach ma zastosowanie medyczna marihuana i w jakiej formie się ją przyjmuje?

Następny artykuł
model zęba z widocznymi korzeniami

Ile kosztuje leczenie kanałowe w 2024 roku?

Podobne artykuły
model zęba z widocznymi korzeniami

Ile kosztuje leczenie kanałowe w 2024 roku?

Cena leczenia kanałowego zęba stanowi istotny czynnik, który wpływa na decyzje pacjentów dotyczące dbałości o zdrowie jamy ustnej. Wielu z nich obawia się, że leczenie to jest finansowym wyzwaniem, któremu nie podołają. Trzeba jednak pamiętać, że celem leczenia kanałowego jest uratowanie zęba, którego nie da się już uratować za pomocą innych, prostszych metod leczenia.
Czytaj więcej

Na jak długo odmładzają nici liftingujące?

Nici liftingujące to rozwiązanie, które umożliwia osiągnięcie efektu, jak po liftingu chirurgicznym, ale bez użycia skalpela. Efekt nie jest trwały, ale utrzymuje się przez wiele miesięcy, podczas których skóra twarzy zachowuje idealne napięcie i naturalny wygląd. Co warto wiedzieć na temat nici liftingujących? Wyjaśniamy.
Czytaj więcej
Czy komórki macierzyste i osocze bogatopłytkowe to jest to samo

Czy komórki macierzyste i osocze bogatopłytkowe to jest to samo?

Czy można w naturalny sposób zahamować proces starzenia i przynajmniej częściowo cofnąć jego skutki? Współczesna medycyna estetyczna przynosi rozwiązanie w postaci zabiegów z użyciem osocza bogatopłytkowego i komórek macierzystych. Choć obie metody opierają się na wykorzystaniu naturalnego potencjału regeneracyjnego naszego organizmu, różnią się pochodzeniem i mechanizmem działania. Dowiedz się więcej o każdej z nich.
Czytaj więcej

Pierwszy ząbek u dziecka – jak dbać o niego i o następne?

Ząbkowanie jest szczególnie trudnym okresem zarówno dla dziecka, jak i dla rodziców. Maluch w tym czasie bywa niespokojny, marudny, mocno się ślini i wkłada do buzi wszystkie przedmioty, jakie ma pod ręką. Pierwszy ząbek u dziecka pojawia się około szóstego miesiąca życia, a zaraz potem zaczynają wychodzić następne. To czas, w którym warto zwrócić szczególną uwagę na higienę i pielęgnację jamy ustnej.
Czytaj więcej

Co to jest anemia? Objawy i leczenie

Do najczęściej diagnozowanych zaburzeń krwi niewątpliwie należy anemia. Inaczej nazywana jest ona niedokrwistością i oznacza sytuację, w której liczba czerwonych krwinek lub ilość hemoglobiny zawartej w nich nie umożliwia odpowiedniego utlenienia tkanek. Istnieje kilka typów anemii, z których każdy ma swoiste przyczyny, a więc i najbardziej odpowiednie metody terapii. Najczęstsza, a więc i najbardziej znana w obiegowej opinii, jest anemia spowodowana niedoborem żelaza. Dowiedz się więcej na temat tej dolegliwości. Jakie objawy powinny być niepokojące? Jak wygląda leczenie anemii?
Czytaj więcej

Szczoteczki magnetyczne Oral-B iO – na czym polega ich fenomen?

Wiele osób zastanawia się, jak skutecznie dbać o zęby każdego dnia, aby uniknąć kosztownych wizyt u dentysty. W takim wypadku bardzo ważne jest dobranie odpowiedniej szczoteczki, która umożliwi dokładne umycie zębów, języka i przestrzeni międzyzębowych. Szczoteczki magnetyczne Oral-B iO to absolutny hit na rynku szczoteczek do zębów. Na czym polega ich fenomen?
Czytaj więcej
polski dentysta w paryżu

Polski dentysta w Paryżu – Twój przewodnik

Polski dentysta w Paryżu to gwarancja komunikacji bez barier językowych i bezpieczeństwa na najwyższym poziomie. Przywrócenie blasku Twojemu uśmiechowi nigdy nie było prostsze. Dowiedz się, jak profesjonalizm i zaangażowanie specjalistów mogą przekształcić Twoje doświadczenie stomatologiczne w stolicy Francji.
Czytaj więcej