Badanie wędzidełka górnego oraz całej jamy ustnej jest elementem diagnozy logopedycznej. To właśnie logopeda ocenia wpływ jego skrócenia na artykulację, funkcje prymarne czy jedzenie. Natomiast decyzję o zabiegu skrócenia wędzidełka górnego podejmuje lekarz.
Rodzaje wędzidełek
Główną funkcją wędzidełek jest łączenie dwóch struktur. Osoba posiadająca prawidłowo rozwiniętą jamę ustną posiada aż pięć wędzidełek: podwargowe górne i dolne, podjęzykowe oraz policzkowe. Wędzidełka u każdego wyglądają inaczej. Mogą różnić się grubością, długością przyczepów czy elastycznością. Wygląd jest na tyle indywidualną kwestią, że nie można określić, do jakiej długości jest prawidłowe, a kiedy wykracza poza swój zakres. Wszystko zależy od ogólnej budowy anatomicznej danej osoby. Dlatego diagnostyką zajmują się nie tylko lekarze, lecz również logopedzi, którzy wiedzą, na co zwracać uwagę.
Funkcje wędzidełek
Wędzidełka dostrzegamy dopiero wtedy, gdy zaczynają się pojawiać problemy z karmieniem, ssaniem piersi lub wymawianiem określonych głosek. Prawidłowo ukształtowane wędzidełka utrzymują odpowiednią ruchomość języka, co jest niezbędne w procesie rozwoju mowy. Dzięki właściwemu rozmiarowi wędzidełek dziąsła mają prawidłową budowę, szyjki zębowe nie są odsłonięte oraz możemy utrzymać odpowiednią higienę jamy ustnej.
Wędzidełko górne – opis
Wędzidełko górne to pionowy, trójkątny fałd błony śluzowej, który w pewien sposób łączy zewnętrzną powierzchnię wyrostka zębodołowego szczęki (dziąseł nad stałymi siekaczami) z wewnętrzną stroną wargi. Wędzidełko wargi górnej często jest wadliwe pod względem anatomicznym. Najczęściej spotykaną wadą jest zbyt krótkie wędzidełko lub jego przerost. Zabiegowi chirurgicznemu mogą poddać się dzieci z zębami stałymi, jednak w wyjątkowych sytuacjach ma to miejsce na etapie uzębienia mlecznego.
Najczęstsze wady anatomiczne wędzidełka
Nieprawidłowa budowa wędzidełka może być przyczyną wad zgryzu (np. diastemy) i/lub wad wymowy. Nieprawidłowa anatomia wędzidełka może z kolei wpływać na większą skłonność do zalegania resztek pokarmu w fałdach, co z kolei przekłada się na rozwój stanu zapalnego zębów i dziąseł oraz próchnicy.
Przerost wędzidełka języka
Sprzyja chorobom przyzębia, gromadzeniu się kamienia nazębnego czy nawet paradontozie. Przez przerost wędzidełka może rozwinąć się stan zapalny, objawiający się, m.in. krwawieniem dziąseł. Brak blaszki kostnej siekaczy może być przyczyną przemieszania lub wychylania się zębów. Dodatkowo może doprowadzić do starcia siekaczy i powierzchni siecznej przednich zębów.
Za krótkie wędzidełko
Przede wszystkim może powodować trudności w rozwoju mowy. Dziecko będzie oddychać głównie przez usta, ponieważ będą one wciąż niedomknięte. Wszystko przez nieprawidłową pozycję spoczynkową warg. Dziecko ze zbyt krótkim wędzidełkiem może mieć trudności w jedzeniu pokarmu z łyżeczki, przez brak aktywności górnej wargi. Dodatkowo maluch będzie miał trudności z piciem z piersi oraz z otwartego kubka – napoje będą się wylewać przez uchylone usta. W późniejszym czasie pojawią się problemy w artykulacji głosek wargowych, a także zbyt duże napięcie niektórych partii mięśni twarzy.
Pull syndrome
Nazwa pull syndrome (ang. ciągnąć) to sytuacja, kiedy górna warga ciągnie zbyt krótkie wędzidełko, co powoduje odsłonięcie szyjek zębowych, a nawet zanik kości. Nieprawidłowy przyczep wędzidełka górnej wargi może doprowadzić do przerwy między górnymi jedynkami (tzw. diastemy). Podcięcie wędzidełka zwiększy ruchomość języka oraz warg, dzięki czemu możliwy będzie prawidłowy rozwój mowy. Jeśli nie wykonamy zabiegu wystarczająco wcześnie, dziecko będzie musiało nosić aparat ortodontyczny w późniejszym czasie, by mieć prosty zgryz.
Zabieg podcięcia wędzidełka
Zabieg wykonuje się najczęściej przy użyciu skalpela, choć w niektórych placówkach wykorzystuje się laser. W większości przypadków zabieg nie jest skomplikowany i trwa parę minut. Podczas zabiegu wykorzystuje się znieczulenie miejscowe, dzięki czemu dziecko nie czuje silnego bólu. Podcięcie wędzidełka wargi to nie jedyny zabieg, który wykonywany jest na tych strukturach. Możliwe są korekty wędzidełka oraz wycięcie lub plastyka wędzidełka.
Kiedy trzeba podciąć wędzidełko?
To indywidualna decyzja, którą warto skonsultować z logopedą. Jest to zależne od tego, jak nieprawidłowe wędzidełko wpływa na funkcjonowanie w obrębie jamy ustnej. Czy przerośnięte wędzidełko może w przyszłości spowodować wadę zgryzu lub wymowy? Czy zabieg podcięcia wędzidełka zagwarantuje utrzymanie prawidłowej higieny jamy ustnej w przyszłości? W przypadku operacji wędzidełka u małych dzieci istotną kwestią jest ruchliwość języka i to, czy potrafią pobierać pokarm. Jeśli dziecko ma z tym problem, wtedy zwykle podcina się krótkie wędzidełko języka. W większości przypadków problemy ustąpią.
Zalecane ćwiczenia po zabiegu
Wykonywanie zaleconych ćwiczeń korzystnie wpływa na gojenie się rany. Na konsultacji po zabiegu, lekarz powinien poinstruować rodziców, w jaki sposób masować miejsce nacięcia. Dziecko również powinno ćwiczyć, wykonując następujące ruchy: delikatnie podnosić język, masując miejsce nacięcia. Starsze dzieci muszą dodatkowo stymulować język poprzez przyklejanie go do podniebienia twardego oraz oblizywanie warg. Ćwiczenia należy przeprowadzać przez miesiąc, 4 razy dziennie.
Wędzidełko górne – podsumowanie
Wędzidełko górne to niewielkich rozmiarów tkanka, która potrafi sprawiać duże problemy. Na szczęście dzięki wczesnym konsultacjom logopedycznym, rodzice są w stanie w porę zareagować, by oszczędzić dziecku późniejszego cierpienia. Zbyt krótkie lub przerośnięte wędzidełko wpływa bowiem na nieprawidłowy rozwój mowy, problemy z oddychaniem oraz komplikacje w utrzymaniu odpowiedniej higieny jamy ustnej. Podcięcie samego wędzidełka nie zawsze jest konieczne, jednak powinien zdecydować o tym logopeda oraz odpowiedni lekarz.
Może Cię także zainteresować:
- Płytka przedsionkowa — czym jest i kiedy ją stosować?
- Jak wygląda podniebienie gotyckie i czy wymaga leczenia?
- Skuteczne domowe sposoby na piekący język – poznaj je!
- Oddychanie przez usta – wpływ na zdrowie
- Odciśnięte zęby na języku – co mówią o stanie twojego organizmu?
- Ósemka wrasta w policzek – jak wytrzymać z kłopotliwymi zębami mądrości?
- Biały nalot na języku – czego może być objawem? Dowiedz się, jak przywrócić naturalny kolor języka!
