Fluor w stomatologii – jak działa?

Fluor jest pierwiastkiem, który w nadmiernej ilości może być szkodliwy, ponieważ charakteryzuje się dużą aktywnością chemiczną. Duże znaczenie ma ta substancja w stomatologii, gdzie używa się jej do ochrony jamy ustnej przed próchnicą. Najpopularniejszy i nieinwazyjny zabieg to fluoryzacja zębów. Nie jest to skomplikowane, ale należy pamiętać o tym, że nie wykonuje się tej czynności samodzielnie w domu, tylko w gabinecie stomatologicznym. W przypadku niedoboru fluoru w organizmie mogą pojawić się choroby kości oraz zębów.

Fluor – główne działanie

Związek chemiczny, jakim jest fluor, przede wszystkim chroni szkliwo. Głównie dotyczy to ochrony przed próchnicą. Dzieje się tak, ponieważ fluor hamuje rozwój bakterii, które są główną przyczyną psucia się zębów. W jamie ustnej często wraz z pożywieniem mogą wytwarzać się szkodliwe kwasy, które nie będą tak niszczyć szkliwa, jeśli regularnie będziesz stosować fluor. Ta substancja utrudnia przywieraniu osadu, czyli powstawaniu kamienia nazębnego, dzięki tworzeniu na zębach pewnego rodzaju bariery. Fluor odpowiada także za remineralizację szkliwa. Oznacza to, że w miejscach, gdzie pojawiły się drobne ubytki, potrafi je skutecznie odbudować.

Gdzie fluor występuje w postaci naturalnej?

Fluor przedostaje się do organizmu najczęściej w środkach do higieny jamy ustnej, czyli w paście do zębów, płynach do płukania oraz niciach dentystycznych. Nie każdy wie o tym, że substancja jaką jest fluor, występuje w wielu produktach spożywczych. Najpopularniejsze z nich to:

• nabiał;
• orzechy;
• owoce morza i ryby;
• rośliny strączkowe;
• herbata.

Fluor – czym jest fluoryzacja?

Nie ma nic lepszego, jak bezpieczny i bezbolesny zabieg stomatologiczny. Taka właśnie jest fluoryzacja. Ważne jest to, żeby mimo małej inwazyjności nie wykonywać jej samemu w domu, tylko udać się do specjalisty. A na czym dokładnie polega ten zabieg z użyciem fluoru?

Kolejne etapy to:

1. Dokładne wyczyszczenie zębów za pomocą specjalnej obrotowej szczoteczki.
2. Nałożenie na czyste zęby preparatu z fluorem.
3. Pozostawiony produkt na zębach może powodować uczucie posiadania brudnych zębów, przez wytwarzaną na zębach powłokę.

Inne rodzaje fluoryzacji

Choć powyższa metoda jest najpopularniejsza, to warto wiedzieć, że stomatolog może fluorować zęby przy pomocy innych produktów. Niekiedy stosuje się jonoforezę fluorkową. W tej metodzie przy użyciu prądu wprowadza się fluor w szkliwo zębowe. Inny sposób, który jest znacznie rzadziej używany, to nałożenie pianki z fluorem przy pomocy specjalnej łyżki. Tutaj pojawia się znaczna różnica w porównaniu z tradycyjną metodą, ponieważ nadmiar produktu się wypluwa. Pacjent najczęściej nie ma wpływu na to, jaki rodzaj fluoryzacji będzie zastosowany w jego przypadku. Dawkę i stężenie dobiera indywidualnie lekarz.

Fluor – fluoryzacja u dzieci

Dawniej fluoryzację przeprowadzały higienistki w przedszkolach i szkołach. Obecnie wytyczne dotyczące fluoryzacji dzieci w szkole nieco się zmieniły. Zalecane jest, że w miejscach, w których poziom fluorków w wodzie pitnej przekracza 1 mg na litr wody, powinno się wykonywać u dzieci fluoryzację co około 6 tygodni. Mimo tak ważnego i pozytywnego wpływu na zęby zabieg ten nie może być wykonany bez pisemnej zgody rodziców.

Fluoryzacja – wskazania

U dzieci fluoryzacja jest wykonywana najczęściej jako profilaktyka przeciwpróchnicza, natomiast u dorosłych istnieją pewne wskazania do wykonania tego zabiegu. Często jest to demineralizacja szkliwa oraz ochrona przed próchnicą ubytków lub miejsc, gdzie już są wykonane plomby. Zazwyczaj osoby mające przebarwienia na zębach lub skłonność do ich powstawania mają wykonywaną fluoryzację. Osoby noszące aparaty ortodontyczne wykazują większą skłonność do podrażnień dziąseł, w związku z czym dla nich, a także dla osób z nadwrażliwymi szyjkami zębowymi fluoryzacja będzie najlepszym rozwiązaniem.

Fluor – możliwe skutki uboczne stosowania fluoru na zęby

Każdy produkt, nawet ziołowy, czy innego naturalnego pochodzenia może wywołać alergie bądź inne skutki uboczne. Dotyczy to nieumiejętnego dopasowania stężenia lub nałożenia zbyt dużej ilości fluoru. W niektórych przypadkach może wystąpić zatrucie. Fluor, choć jest bezpiecznym produktem, to w tych rzadkich przypadkach może okazać się on toksyczny i wywołać pewne objawy. Nie należy się ich obawiać, ponieważ zatrucia fluorem występują dość rzadko.

Do takich objawów należą:

• mdłości i wymioty;
• ból brzucha;
• ból głowy;
• łzawienie oczu;
• osłabienie;
• ślinotok;
• nadmierne pocenie się.

Fluoroza. Czym jest ta przypadłość?

Kiedy ilość dostarczanego fluoru do organizmu zostanie przekroczona, może u danej osoby pojawić się fluoroza. Wpływa na nią nie tylko ilość fluoru w paście do zębów, ale również pożywienie i woda. Najczęstsza postać tej choroby to fluoroza zębów. U dzieci może objawiać się zaburzeniem rozwoju szkliwa, a u dorosłych objawami ogólnoustrojowymi. Mogą to być uszkodzenia kości i stawów, a w rzadszych przypadkach uszkodzenia narządów wewnętrznych oraz układu nerwowego.

Te choroby to dowód na to, że fluor może się wchłaniać w zbyt dużej ilości, dlatego należy sprawdzać składy wszystkich produktów spożywczych oraz tych służących do higieny jamy ustnej. Kluczowe jest również to, aby spożywać wapń mleko oraz przetwory mleczne i zmniejszać ryzyko zachorowania.

Fluor – metody profilaktyki fluorkowej

Poza wizytą w gabinecie stomatologicznym i wykonaniu fluoryzacji istnieją inne sposoby na dostarczenie fluoru do organizmu. Często jako profilaktyka masowo fluorkowana jest woda pitna lub produkty spożywcze, takie jak sól, mleko czy guma do żucia. Ważna jest również profilaktyka przeciwpróchnicza stosowana w domu przy pomocy produktów zawierających fluor.

Fluor w paście do zębów

Dobór pasty do zębów to jedno. Ważne jest, aby umiejętnie i dokładnie je szczotkować. Małym dzieciom do 6. roku życia zalecana jest pasta w ilości ziarnka grochu tak, aby nadmiar fluoru im nie zaszkodził. Również od tego wieku dozwolone są specjalnie dedykowane dla młodych ludzi płukanki do ust. Co ważne, dziecko aż do ukończenia ośmiu lat powinno mieć myte zęby przez rodziców lub dorośli powinni kontrolować tę czynność, gdy jest ona wykonywana przez dzieci samodzielnie. Warto zarówno w przypadku osób dorosłych, jak i dzieci skonsultować się z lekarzem, aby dowiedzieć się, jaki produkt byłby odpowiedni do uzębienia danej osoby.

Zalecana ilość fluoru w paście do zębów zależnie od wieku

Jak nietrudno się domyślić, pasta do zębów musi zostać dobrana do wieku danej osoby. Półki sklepowe lub te w aptekach aż się uginają od dużej ilości past do mycia zębów, płukanek, szczoteczek czy nici dentystycznych. Warto czytać skład każdego artykułu, aby mieć pewność, że nam nie zaszkodzi.

Zalecana dawka fluoru w paście do zębów to:

• dzieci poniżej 2. roku życia – 500 ppm fluoru;
• dzieci pomiędzy 2. a 6. rokiem życia – 1000 ppm fluoru;
• dzieci od 6. roku życia – 1450 ppm fluoru;
• osoby powyżej 16. roku życia – w przypadku osób szczególnie narażonych na próchnicę, mających ślinotok, po radioterapii, po lub w trakcie leczenia ortodontycznego – 2800 ppm lub 5000 ppm fluoru.

Podsumowanie

Każdy, szczególnie jeśli jest rodzicem, powinien znać statystyki, które mówią o tym, że około 90% nastolatków ma problem z próchnicą. Główną przyczyną jest nieprawidłowa higiena jamy ustnej bądź pewne zaniedbania, takie jak brak regularnych kontroli uzębienia przez stomatologa. Zaniedbane zęby w dzieciństwie, będą czasami powodem poważnych problemów w wieku dorosłym, dlatego tak ważna jest profilaktyka. Fluoryzacja będzie najlepszym tego typu zabiegiem, który dzięki temu, że jest bezbolesny, nie zniechęci nawet najmłodszych pacjentów do odwiedzenia gabinetu dentystycznego. Ważne jest wówczas, aby dentysta dopasował ilość fluoru do masy ciała pacjenta.

• Fluoryzacja w szkole podstawowej – czy powinna być szkolnym obowiązkiem?
• Pasta do zębów dla dzieci z fluorem czy bez? Jaki powinna mieć skład?
• Fluoryzacja zębów u dzieci i dorosłych – czy fluor chroni zęby i zapobiega próchnicy? Sprawdź!
• Białe plamki na zębach – skąd się biorą przebarwienia? Możliwe metody leczenia
• Lakierowanie zębów, czyli fluoryzacja. Wszystko, co musisz wiedzieć o tym zabiegu
• Zęby szóstki u 3 latka – czy to odpowiedni wiek na stałe zęby?
• Zęby rekina u dzieci – co robić, gdy wyrasta drugi rząd zębów?