Wszelkie owrzodzenia jamy ustnej, w tym Afty Suttona, powstają wskutek urazów termicznych, chemicznych bądź mechanicznych. Jak je wyleczyć oraz czy można zapobiec ich powstawaniu w przyszłości?
Czym jest afta?
Aftami nazywamy małe, żółto-szare owrzodzenia, otoczone zapalną obwódką, pojawiające się na błonie śluzowej jamy ustnej. Najczęściej pojawiają się na dziąsłach, języku, wargach lub podniebieniu twardym. Afty dzieli się na cztery rodzaje: małe (afty Mikulicza), duże (afty Suttona), afty opryszczkopodobne oraz afty Bednara. Poza aftami Bednara pozostałe określa się jako afty przewlekłe nawracające (RAS).
Afta Suttona – charakterystyka
To największy i najbardziej bolesny rodzaj aft. Pojedyncze owrzodzenie posiada zwykle 1-2 cm średnicy. Może pojawić się w każdym miejscu jamy ustnej, choć najczęściej występuje na błonie śluzowej podniebienia miękkiego i policzków. Afty duże goją się kilka tygodni i należą do aft nawracających. Pozostawiają po sobie blizny. Towarzyszy im duży ból, złe samopoczucie oraz dyskomfort utrudniający przyjmowanie posiłków.
Afty Mikulicza
Małe afty stanowią 80% wszystkich owrzodzeń występujących w jamie ustnej. Nadżerka ma ok. 2-5 mm średnicy, przez kilka dni towarzyszy jej ból i pieczenie. Najczęściej pojawia się na błonie śluzowej warg i policzków, a czasami również na dziąsłach i podniebieniu twardym. Owrzodzenie goi się samoistnie po maksymalnie 14 dniach. Afty Mikulicza dotykają głównie młodych ludzi, narażonych na duży stres. Nie pozostawiają po sobie blizn.
Afty Opryszczkopodobne
Afty zwykle występują pojedynczo, jednak opryszczkowate pojawiają się w licznych skupiskach. Są niewielkie, gdyż posiadają 1-3 mm średnicy. Występują w całej jamie ustnej, choć najczęściej na końcu języka lub na błonach śluzowych policzków. Goją się same, co zajmuje maksymalnie miesiąc. Tak samo, jak w przypadku małych aft, nie pozostawiają blizn. Stanowią ok. 10% wszystkich zmian tego typu.
Afty Bednara
Tak nazywamy afty występujące u małych dzieci. Najczęściej powstają poprzez zadrapania podniebienia miękkiego paznokciem lub innymi przedmiotami, które dziecko wkłada do buzi. Ulegają samoczynnemu wyleczeniu.
Przyczyny aft
Przyczyn powstawania aft jest wiele, choć najczęściej powstają się wskutek urazu. Podłożem nawracających aft mogą być alergie pokarmowe, stres czy leki przeciwzapalne. Powodem ich występowania może być zaburzenie funkcji układu odpornościowego, niedobór żelaza i/lub kwasu foliowego, uwarunkowania genetyczne, niedobór witaminy B12 czy zaburzenia hormonalne. Lekarze są zgodni co do tego, że jeśli afta mimo leczenia utrzymuje się dłużej niż 3 tygodnie bez widocznej poprawy, należy udać się na diagnozę w kierunku zmian nowotworowych.
Afty Suttona – objawy
Zanim zauważysz aftę, najpierw będziesz odczuwał pieczenie i ból w okolicy, w której powstaje. Na początku wygląda jak zranienie, jednak po kilku dniach zmienia w żółto-szary bąbel, otoczony zaczerwienieniem. Na błonie śluzowej wokół afty pojawia się obrzęk. Afty nie pojawiają się znikąd, dlatego już przy pierwszych objawach jesteś w stanie znaleźć przyczynę ich powstania. Może to być nieleczona próchnica lub pozostawiony korzeń zęba, aparat ortodontyczny, wada zgryzu, nawykowe nadgryzanie warg, policzków lub paznokci, a także drobne urazy spowodowane, np. twardym pożywieniem.
Diagnostyka
Gdy poczujesz lub zauważysz, że coś pojawiło Ci się w jamie ustnej i nie znika, nie próbuj leczyć się na własną rękę. Afty odbiegają wyglądem od zmian nowotworowych, jednak warto zachować ostrożność. Różnicowanie nawracających aft opiera się na ich postaci. Afty małe różnicuje się z nadżerkami powstałymi wskutek urazów. Natomiast afty Suttona z infekcją, zaburzeniami funkcjonowania układu odpornościowego, alergiami, nietolerancjami pokarmowymi lub owrzodzeniami pochodzenia nowotworowego. Afty opryszczkopodobne różnicuje się z infekcjami wirusowymi w jamie ustnej.
Leczenie aft Suttona
W przypadku dużych aft, które są bardzo bolesne i większe od pozostałych, nie zawsze można pozbyć się ich na własną rękę. Jedną z możliwości jest udanie się do dentysty na zabieg przyżegania aft. Polega on na przyłożeniu (na około 1 sekundę) wacika nasączonego mocnym kwasem do bolesnej zmiany. Następnie dentysta smaruje miejsce maścią sterydową, która łagodzi stan zapalny. Chwilowy dyskomfort jest tego warty, ponieważ po zabiegu natychmiast poczujesz ulgę!
Produkty lecznicze
W aptekach znajdziesz dużo produktów łagodzących dolegliwości bólowe. Pomogą Ci maści na bazie ziół, wykazujące działanie przeciwzapalne oraz zmniejszające obrzęk. Kolejnym dobrym sposobem są żele na afty, które przyspieszają proces gojenia, dzięki izolacji od drażniących czynników zewnętrznych. Stomatolodzy polecają również płyny do płukania jamy ustnej, zawierające chlorheksydynę. Zapobiegają ponownemu bakteryjnemu zakażeniu się rany. Nie należy stosować ich dłużej niż dwa tygodnie, ponieważ mogą powodować brązowe przebarwienia na zębach.
Domowe sposoby na afty
Jeśli męczą Cię nawracające afty, powinieneś upewnić się, że odpowiednio dbasz o higienę jamy ustnej. Afty mogą wywoływać także nietolerancje pokarmowe (np. uczulenie na gluten – celiakia), więc przeanalizuj swoją dietę. Jednym z naturalnych sposobów na aftę Suttona jest płukanie jamy ustnej roztworem soli. By go przygotować należy rozpuścić łyżeczkę soli w szklance wody. Sól posiada właściwości delikatnie dezynfekujące, dzięki czemu zapobiegnie nawrotowi zakażenia. Kolejnym naturalnym sposobem jest picie naparu z kwiatów malwy oraz siemienia lnianego. Oba produkty powlekają śluzówkę warstwą ochronną.
Afta Suttona – podsumowanie
Afty to bolesne, okrągłe lub owalne zmiany pojawiające się na błonie śluzowej jamy ustnej. Istnieje kilka rodzajów bolesnych nadżerek, jednak afta Suttona jest najbardziej bolesną z nich. Przyczynami powstawania aft są: przewlekły stres, słaba odporność, wirusy i bakterie, zapalenie jamy ustnej, choroby błony śluzowej czy niedobory niektórych witamin. Nadżerki o średnicy 1 cm są otoczone rąbkiem zapalnym i sprawiają silny ból. Pojawiają się na śluzówce policzków i powierzchni języka. Na szczęście na ratunek przychodzi stomatologia – dentysta może wykonać zabieg przyżegania aft, dzięki czemu znikną, pozostawiając jedynie bliznę.
Może Cię także zainteresować:
- Afty Bednara – dlaczego powstają, jak je leczyć i kiedy udać się do lekarza
- Skąd biorą się nadżerki w jamie ustnej? Dowiedz się, co je powoduje, by lepiej im przeciwdziałać
- Afta i pleśniawka w jamie ustnej – przyczyny powstawania i domowe sposoby na afty
- Owrzodzenie jamy ustnej – jak złagodzić przykre dolegliwości związane z miejscowym zapaleniem jamy ustnej?
- Mucocele – przyczyny powstawania i leczenie torbieli
- Zapalenie jamy ustnej – objawy, zapobieganie i leczenie, zobacz, co warto wiedzieć o zapaleniu błony śluzowej!
- Czym są perły Epsteina, kiedy i u kogo będą występować?
