Skaling to zabieg głębokiego czyszczenia wykonywany w gabinetach stomatologicznych w celu usunięcia kamienia nazębnego. Metoda ultradźwiękowa to najpopularniejszy sposób jego usuwania.
Na czym polega skaling ultradźwiękowy?
Zabieg wykonywany jest za pomocą narzędzia zwanego skalerem ultradźwiękowym, emitującym wysokie częstotliwości dźwięków niesłyszalne dla ludzkiego ucha. Drgania skalera o prędkości nawet kilkudziesięciu tysięcy razy na sekundę powodują rozbicie kamienia i osadu na drobne cząsteczki, oraz kolejno ich odpryśnięcie. Fale ultradźwiękowe są generowane przez wykorzystanie pola magnetycznego lub efektu piezoelektrycznego.
Zabieg trwa od kilkunastu do kilkudziesięciu minut, w zależności od tego jak wiele kamienia znajduje się na powierzchni zęba. Dzięki schłodzeniu głowicy generującej fale skaling jest bezbolesny, może jednak powodować krótkotrwałą nadwrażliwość zębów. Metody skalingu ultradźwiękowego dzieli się na:
- skaling naddziąsłowy — usunięcie skalerem kamienia nagromadzonego na powierzchni korony zęba;
- skaling poddziąsłowy — usunięcie kamienia nazębnego zalegającego poniżej linii dziąsła (kieszonka dziąsłowa). Wymaga użycia ręcznych narzędzi zwanych kiretami. Przy bardzo głębokim kiretażu czasem stosuje się znieczulenie miejscowe.
Po obydwu metodach skalingu (najczęściej wykonywanych podczas jednej wizyty) zęby są polerowane i pokrywane lakierem fluorkowym. Zabezpiecza się w ten sposób szkliwo przed dalszym odkładaniem się złogów kamienia oraz próchnicą. Zabieg może wykonać zarówno dentysta jak i higienistka stomatologiczna.
Czy istnieją inne metody skalingu?
Poza skalingiem ultradźwiękowym do przeprowadzenia zabiegu używane są również narzędzia ręczne (kirety, motyczki i pilniki), skalery laserowe oraz urządzenia powietrzne, tzn. dźwiękowe. Metody skalingu to kolejno:
- skaling mechaniczny — frezowanie płytki nazębnej;
- skaling manualny — przy wykorzystaniu kiretów;
- skaling dźwiękowy i ultradźwiękowy — odpryskiwanie kamienia za pomocą drgań fali akustycznej;
- skaling laserowy — wykorzystanie pulsacyjnego lasera erbowo-yagowego;
- skaling chemiczny — wykorzystanie roztworu perhydrolu rozpuszczającego kamień nazębny.
Skaling ultradźwiękowy uznawany jest obecnie za najlepszą metodę, zajmuje bowiem najmniej czasu i w porównaniu do innych metod jest najmniej inwazyjny. Dzięki wysokiej precyzji skalery ultradźwiękowe mogą być stosowane również u osób z nadwrażliwością zębów i dziąseł.
Zalecenia po zabiegu skalingu
Po zabiegu higienizacji pacjent otrzymuje w gabinecie dentystycznym szereg zaleceń. Są to między innymi:
- wstrzymanie się od jedzenia i picia przez dwie godziny po zabiegu;
- tzw. biała dieta wykluczająca barwiące produkty spożywcze (kawa, kolorowe warzywa i owoce, wino, herbata, napoje gazowane) przez dwa dni po zabiegu.
Przez kilka dni po skalingu może utrzymywać się nadwrażliwość zębów. Warto więc myć zęby szczoteczką z miękkim włosiem, stosować łagodne płyny do płukania oraz możliwie unikać zbyt gorących lub zimnych napojów. Normalnym powikłaniem jest też lekkie krwawienie dziąseł, podrażnienie powinno jednak minąć w ciągu kilku dni.
Czym jest kamień nazębny?
Kamień nazębny to twardy osad o żółtej bądź ciemnobrązowej barwie, odkładający się na powierzchni zębów w wyniku mineralizacji i twardnienia nazębnej płytki bakteryjnej. Jest to miękki nalot w formie biofilmu, będący mieszanką śliny, węglowodanów i bakterii, naturalnie gromadzących się na zębach w ciągu dnia. Naturalną warstwę biofilmu bez problemu udaje się usunąć podczas codziennego szczotkowania zębów, usunięcie złogów kamienia wymaga jednak już profesjonalnej higienizacji.
Zdarza się też, że kamień odkłada się w mało dostępnych miejscach, takich jak okolice szyjek zębowych. Jego długotrwałe nagromadzenie się sprzyja powstawaniu zmian próchniczych, złogi są bowiem świetnym miejscem do rozwoju i akumulacji bakterii. Z czasem może dojść do powstania ubytków oraz odsłonięcia się szyjek zębowych. Może to skutkować poważnymi problemami stomatologicznymi, takimi jak paradontoza, choroby przyzębia czy zapalenie dziąseł. Usuwanie płytki nazębnej jest więc zabiegiem nie tylko estetycznym, ale i profilaktyką problemów zdrowotnych. Do skutków twardnienia i narastania płytki należą:
- szybsze powstawanie ubytków;
- próchnica;
- nieprzyjemny zapach z ust;
- krwawienie i nadwrażliwość dziąseł;
- nadwrażliwość zębów;
- parodontoza;
- zażółcenie i nieestetyczny, ciemny nalot na powierzchni szkliwa.
Kiedy należy wykonać skaling zębów?
Zabieg skalingu ultradźwiękowego zaleca się wykonywać dwa razy do roku, zależnie od predyspozycji pacjenta do odkładania się kamienia nazębnego. Procedura jest raz do roku refundowana przez Narodowy Fundusz Zdrowia. Częstotliwość wykonywania zabiegu najlepiej skonsultować ze stomatologiem, zależna jest bowiem w dużej mierze od naszej diety, uwarunkowań genetycznych czy wieku. Osoby chorujące na zapalenie przyzębia powinny mieć usuwane złogi nazębne przynajmniej pięć razy do roku. Na nadmierne odkładanie się kamienia mogą narzekać też osoby palące papierosy lub pijące dużo kawy i alkoholu.
Zabieg najlepiej połączyć z piaskowaniem oraz fluoryzacją, co wzmocni działanie profilaktyczne. Stomatologia najczęściej oferuje je w pakiecie jako zabieg profilaktyczno-higienizujący.
Czym różnią się skaling i piaskowanie?
Piaskowanie zębów to zabieg często idący w parze ze skalingiem. Również należy do zabiegów higienizacji stomatologicznej mających na celu usunięcie nagromadzonych złogów nazębnych. W tym przypadku płytki i przebarwienia usuwane są za pomocą specjalnej piaskarki. Kamień i osad są ścierane przez zawiesinę z drobinkami substancji czyszczącej, najczęściej złożonej z wodorowęglanu sodu (soda oczyszczona) bądź glicyny i erytrotolu. Piaskowanie nie jest zalecane u osób z zaburzeniami płuc (np. astma oddechowa), wrzodami żołądka i wątroby oraz aktywnymi stanami zapalnymi jamy ustnej bądź dziąseł.
Czy są przeciwwskazania do skalingu?
Zabieg skalingu ultradźwiękowego nie jest rekomendowany u pacjentów:
- w pierwszym i trzecim trymestrze ciąży;
- ze wszczepionym rozrusznikiem serca;
- z pourazowym odklejaniem się siatkówki oka;
- z chorobami infekcyjnymi;
- z defektami immunologicznymi;
- z implantami słuchowymi;
- po przebytym infekcyjnym zapaleniu wsierdzia;
- z wrodzoną i nieskorygowaną wadą siniczą serca.
U niektórych pacjentów możliwe jest podjęcie kroków pozwalających na zmniejszenie ryzyka zabiegu — przykładowo u pacjentów z rozrusznikiem skalingu nie można wykonać skalerem magnetostrykcyjnym, bezpieczny z kolei będzie skaler piezoelektryczny. Każdą z obaw warto więc skonsultować ze stomatologiem prowadzącym leczenie, aby odpowiednio dostosować narzędzia zabiegowe. Przy cukrzycy, wadach siniczych lub zaburzeniach układu odpornościowego przed przeprowadzeniem skalingu włącza się dodatkowo profilaktykę antybiotykową. Procedura skalingu nie jest również zalecana na świeżo wyrżniętych zębach bądź zębach mlecznych.
Higiena jamy ustnej, czyli domowe sposoby na to jak usunąć kamień nazębny
Złogi kamienia nazębnego da się skutecznie usunąć jedynie w gabinecie stomatologicznym. Odpowiednia higiena jamy ustnej pomoże jednak spowolnić osadzanie się kamienia — regularne szczotkowanie zębów sprawi, że płytka nazębna będzie usuwana na bieżąco i nie dojdzie do jej mineralizacji. Nawet przy wzorowej higienie jamy ustnej należy jednak pamiętać o wykonywaniu skalingu profilaktycznie. Zgodnie z zaleceniami stomatologów zabieg warto wykonać przynajmniej raz na pół roku. Dzięki temu nasze zęby będą nie tylko mocne, ale i nie dojdzie do ich odbarwienia.
Może Cię także zainteresować:
- Skaling, czyli usuwanie kamienia nazębnego – skuteczne i bezbolesne metody!
- Chlorheksydyna – niezbędny składnik produktów dentystycznych i nie tylko
- Hydroksyapatyt – co to jest i jak go stosować
- Zdrowe zęby? Zobacz, jakie to proste!
- Fluoryzacja zębów u dzieci i dorosłych – czy fluor chroni zęby i zapobiega próchnicy? Sprawdź!
- Wybarwianie płytki nazębnej — na czym polega?
- Kiedy jest konieczna wymiana plomb? Trzy czynniki, które mają wpływ na ich trwałość
