Zdarzało ci się narzekać na nadwrażliwość zębów po spożyciu lodów lub gorącego napoju? Do takich dolegliwości dochodzi najczęściej wówczas, gdy warstwa szkliwa osłaniająca zębinę zostanie osłabiona lub zniszczona. Jeśli zastanawiasz się, czym właściwie jest zębina – mamy dla ciebie odpowiedzi. Jest to tkanka, która wchodzi w skład zęba. Zębina chroni miazgę przed czynnikami zewnętrznymi, a ta z kolei odżywia ją i wyposaża w niezbędne składniki odżywcze do jej budowania. Organizm ludzki wytwarza zębinę przez większość swojego życia.
Co to jest zębina? Charakterystyka i podstawowe funkcje zębiny
Zębina to tkanka zęba, która otacza miazgę znajdującą się wewnątrz komory i kanałów korzeniowych. Znajduje się pomiędzy szkliwem a cementem korzeniowym. Jest to tkanka zmineralizowana o budowie kanalikowej. Składa się głównie z substancji organicznej i wody. Wytwarzają ją komórki zwane odontoblastami. Zębina pełni funkcję ochronną dla miazgi, która z kolei ją odżywia. Jest to tkanka bardzo wrażliwa na bodźce, szczególnie na skrajne temperatury.
Rodzaje zębiny
Wyróżnia się kilka różnych rodzajów zębiny, w zależności od etapu jej powstawania lub reakcji na bodźce chorobowe. Należą do nich:
- prazębina – wytwarzana jest przez cały okres życia zęba, dopóki miazga jest żywa. Jest to najbardziej wewnętrznie położony fragment zębiny;
- pierwotna – zwana także pierwszorzędową. Jest wytwarzana do czasu zakończenia rozwoju korzenia zęba;
- wtórna fizjologiczna (drugorzędowa) – odkłada się przez całe życie, po zakończeniu tworzenia zębiny pierwotnej. Wytwarzana jest w reakcji na naturalne, codzienne bodźce, np. podczas jedzenia;
- wtórna patologiczna (trzeciorzędowa) – powstaje w reakcji na patologiczne zmiany, takie jak próchnica, wypełnienie lub ubytki niepróchnicowego pochodzenia. Jest to rodzaj reakcji obronnej kompleksu miazgowo-zębinowego. Dzieli się ją na dwa kolejne podrodzaje – zębinę reakcyjną i naprawczą;
- zębina sklerotyczna – towarzyszy procesowi starzenia się organizmu. Dochodzi wówczas do całkowitego zamknięcia światła kanalików zębinowych przez otaczającą je zębinę, która staje się przezroczysta.
Nadwrażliwość zębiny, szkliwa i miazgi zębów
Nadwrażliwość zębiny to termin, którym określa się krótki, ostry ból powstały na skutek działania nieszkodliwych bodźców na zębinę. Mogą to być czynniki termiczne, dotykowe, osmotyczne lub dehydratacyjne. Wszystkie z nich występują naturalnie w jamie ustnej i nie są związane ze stanem chorobowym ani żadną patologią. Do takiej sytuacji dochodzi, gdy zębina zostanie odsłonięta przez szkliwo i zadziała na nią bodziec aktywujący obecne w niej włókna nerwowe. Jest to pierwszy sygnał alarmowy od organizmu, świadczący o otwarciu kanalików i zwiększenia ryzyka powstawania zakażeń bakteryjnych wewnątrz miazgi.
U sporego odsetka pacjentów dochodzi do samoczynnego wyleczenia nadwrażliwości zębiny poprzez zamknięcie kanalików. Wówczas mowa o wytwarzaniu się zębiny sklerotycznej i reakcyjnej. Jednak jeżeli objawy nadwrażliwości zęba utrzymują się dłużej niż kilka dni, należy udać się do gabinetu stomatologicznego w celu wyleczenia dolegliwości.
W takiej sytuacji stomatolog może zamknąć ujścia lub zmniejszyć średnicę kanalików zębinowych. Drugą powszechnie stosowaną metodą jest przerwanie odpowiedzi nerwowej na występujący bodziec bólowy. Wykorzystywanymi do leczenia substancjami są m.in. fluor, wapń, stront, aldehyd glutarowy, potas, bioszkło i żywica. W niektórych przypadkach konieczne jest uzupełnienie ubytków specjalnym, biozgodnym materiałem. Otwarte kanaliki zębinowe mogą szybko doprowadzić do zapalenia miazgi i zakażeń bakteryjnych tkanek głębokich, dlatego szybkie zastosowanie odpowiedniego leczenia jest tak ważne.
Zębina to unerwiona tkanka mineralna wchodząca w skład zęba. Znajduje się pomiędzy szkliwem a korzeniami i pełni funkcję ochronną dla miazgi. W przypadku odkrycia kanalików zębinowych z łatwością może dojść do zakażenia i zapalenia tkanek głębiej położonych. Są to poważne stany patologiczne, które wymagają specjalistycznego leczenia. Dlatego jeżeli zaobserwujesz u siebie pierwsze oznaki nadwrażliwości zębiny i ubytków szkliwa, należy jak najszybciej rozpocząć odpowiednią terapię.
Może Cię także zainteresować:
- Nadwrażliwość zębów – jak sobie z nią radzić?
- Zapalenie miazgi zęba – uchroń się przed bólem
- Odsłonięty nerw zęba – źródło bólu i nadwrażliwości zębów
- Polip miazgi zębowej – co to jest? Przyczyny, objawy i leczenie
- Stan zapalny zębów – przyczyny i najważniejsze objawy
- Ból martwego zęba – co to oznacza? Czy martwy ząb może boleć?
- Jak wygląda zdarte szkliwo?
