Erytroplakia jamy ustnej wraz z leukoplakią to najczęściej występujące zmiany chorobowe w obrębie głowy i szyi mające tendencje do transformacji złośliwej. Ich rozpoznawanie i leczenie przebiega w podobny sposób. Przewlekłe zapalenia błony śluzowej, jak i trudno gojące się rany oraz wszelkie niepokojące zmiany w tym obrębie należy poddać oględzinom lekarskim, zwłaszcza u palaczy, którzy na różnego rodzaju zmiany morfologiczne są szczególnie narażeni.
Erytroplakia i leukoplakia najczęściej występujące stany przednowotworowe w obrębie jamy ustnej
Rogowacenie białe, czyli leukoplakia i rogowacenie czerwone, czyli erytroplakia mają podobne podłoże powstawania i zdarza się, że obydwa rodzaje zmian występują jednocześnie (leukoplakia mozaikowa lub erytroleukoplakia). Ich leczenie wymaga interwencji chirurgicznej i usunięcia zmian, które same nie znikną, nie da się ich zetrzeć, a pozostawione sobie samym mogą po czasie przeistoczyć się w nowotwór złośliwy. Częstość diagnozowania leukoplakii jest większa, ale znacznie rzadziej zmiany tego typu ulegają mutacji.
U kogo ryzyko wystąpienia rogowacenia jest znacznie większe
Uznaje się, że czynniki ryzyka pojawienia się dysplazji dna jamy ustnej znacznie częściej zagrażają palaczom, u których zaniedbana zostaje higiena jamy ustnej a dym tytoniowy podrażnia śluzówkę. Chorują osoby starsze częściej mężczyznom. Wpływ może mieć także obecność drożdżaków Candida i wirusa HPV. W tym przypadku lokalizacja plam znajduje się na błonach śluzowych jamy ustnej (na podniebieniu miękkim, wargach, policzkach oraz za ostatnimi zębami trzonowymi). Badania wykazują, że palenie tytoniu i picie alkoholu przyczyniają się do zmian nowotworowych w obrębie całego ciała.
Objawy potencjalnego raka jamy ustnej
Najpierw pojawiają się zrogowacenia. W przypadku erytroplakii to czerwone plamy i tarczki, które stają się coraz większe, grubieją a ich powierzchnia jest ziarnista. Nabłonek staje się coraz cieńszy i prześwitują naczynia krwionośne, dając czerwone przebarwienia. W przypadku leukoplakii zmiany są białe i początkowo przypominają nalot, którego nie da się usunąć. W miarę nawarstwiania się rogowacieje w postać białawych lub szarych plam.
Dodatkowe niepokojące objawy
Nawet jeżeli długi czas bagatelizowaliśmy powstające plamy w jamie ustnej, naszą uwagę z pewnością zwrócą już objawy dające duży dyskomfort w codziennym życiu:
- ból i pieczenie języka, gardła,
- ciągła chrypka,
- obrzęk,
- krwista wydzielina,
- długo gojące się rany w jamie ustnej.
Uskarżają się na nie zwłaszcza nałogowi palacze. Nie powinny być bagatelizowane. Pierwszym kontaktem może być wizyta u lekarza med. rodzinnej, laryngologa lub stomatologa, który w razie potrzeby skieruje do specjalisty.
Badania histopatologiczne
To standardowe badania wykonywane na pobranych próbkach podczas zabiegów chirurgicznych zwłaszcza o podwyższonym ryzyku występowania zmian. Jak do tej pory to najdokładniejszy sposób diagnozowania raka. Łączy się go ze zmianami widocznymi na rezonansie magnetycznym, tomografii i zdjęciach RTG. Materiały histologiczne pobrane podczas zabiegu lub biopsji badane są pod mikroskopem przez patologa. Dzięki szczegółowym wynikom uzyskanym po kilku dniach można rozpoznać czy zmiany mają charakter łagodny, czy też są groźne. Od tego uzależnia się dalsze etapy i metody leczenia.
Czy zmiany łagodne mogą stać się złośliwe? Jak je rozpoznać
Zmiany łagodne nie mają potencjału transformacji złośliwej. Są najczęściej usuwane, ponieważ mogą powodować stany zapalne i zadrażnienia. To najczęściej brodawczaki, naczyniaki i włókniaki. Nie powodują bólu ani przerzutów.
Zupełnie inaczej jest z typowymi zmianami przedrakowymi śluzówki jamy ustnej, które jak erytroplakia czy liszaj płaski mają charakterystyczny wygląd i ulegają zmianom w trakcie przedłużającego się zapalenia w jamie ustnej.
Leczenie zmian przednowotworowych erytroplakii i leukoplakii
Szybka reakcja na pojawienie się niepokojących objawów daje dobre rokowania braku przerzutów. Leczenie operacyjne powinno zostać połączone ze zmianą stylu życia na zdrowszy w tym zaprzestanie korzystania z używek. Im dokładniej zostanie usunięte ognisko, tym mniejsza szansa rozwoju raka. Na zmiany dysplastyczne stosuje się różne metody:
- wymrażanie ciekłym azotem,
- usuwanie za pomocą lasera,
- terapię fotodynamiczną,
- chirurgiczne wycięcie.
Zabiegi uzupełnione są radioterapią i kontrolami.
Profilaktyka nowotworowa, jak uniknąć zmian nowotworu jamy ustnej
W skutecznym leczeniu bardzo ważna jest profilaktyka nowotworowa. Zwłaszcza pierwotna, która ma na celu zapobieganie nowym przypadkom poprzez uświadamianie społeczeństwa, czym jest ta choroba, jak można jej zapobiec, oraz że jak najszybciej należy poddać się leczeniu. Bardzo ważny jest zdrowy styl życia, odpowiednia dieta, która dostarcza dobrych składników i chroni przed otyłością. Unikanie używek, które wyniszczają organizm zwłaszcza palenie papierosów i picie alkoholu. Szkodliwa jest nadmierna ekspozycja na słońce bez używania filtrów UV, szkodliwe mogą być także warunki pracy w niektórych zawodach.
Profilaktyka nowotworowa wtórna i prewencyjna
Skuteczna walka opiera się na regularnych badaniach okresowych i przesiewowych, które pozwalają na wczesne wykrycie i znacznie zwiększają szanse na powrót do zdrowia. Stan przednowotworowy, jak erytroplakia daje duże szanse na wyleczenie, jeśli zmiany zostaną rozpoznane i usunięte, zanim ulegną mutacji W profilaktyce prewencyjnej w rozwiniętym stadium klinicznym, wciąż jest możliwość leczenia pacjenta, nim rak się rozwinie i da przerzuty.
Wczesne rozpoznanie objawów klinicznych i wdrożenie leczenia leukoplakii i erytroplakii jamy ustnej daje bardzo dobre rokowania na brak przerzutów. Wychwycony we wczesnej fazie rak przedinwazyjny nie ma jeszcze postaci guzów a zwięzłe plamki można dokładnie usunąć. W przypadku gdy pojawiły się już niektóre zmiany, eliminacja czynników je wywołujących (używki, zła dieta) nie wystarczy. Konieczna jest jak najszybsza konsultacja lekarska i ich usunięcie. Zróżnicowane metody (często łączone) dają duże pole manewru sposobów leczenia pacjenta.
Może Cię także zainteresować:
- Czerniak w jamie ustnej – rzadki nowotwór złośliwy
- Mucocele – przyczyny powstawania i leczenie torbieli
- Rak migdałka podniebiennego – rozpoznanie i leczenie
- Guz Warthina – czym jest i jak wygląda leczenie guza ślinianki przyusznej?
- Włókniaki jamy ustnej – czy są one groźne?
- Opryszczkowe zapalenie jamy ustnej u dzieci i dorosłych – objawy i leczenie opryszczki
- Afta i pleśniawka w jamie ustnej – przyczyny powstawania i domowe sposoby na afty
