Włókniak to zmiana skórna o charakterze nowotworowym, która może pojawiać się w wielu różnych miejscach na ciele. Najczęściej występuje pod postacią drobnych grudek lub wypustek. Choć przeważnie jest to problem natury dermatologicznej, włókniaki mogą także występować na błonie śluzowej. Włókniaki jamy ustnej wyglądają nieco inaczej niż te na zewnętrznej warstwie skóry. Czy są one groźne? Sprawdź, jak je leczyć i im zapobiegać.
Włókniaki jamy ustnej – co to jest?
Włókniak to niewielki, twardy i okrągły guzek, który czasem pojawia się wewnątrz jamy ustnej. Jego średnica przeważnie nie przekracza 1,5 centymetra, a powierzchnia jest gładka, zbliżona kolorem do zdrowej śluzówki. Ten rodzaj wykwitu raczej nie boli ani nie krwawi, lecz jego pojawienie się może przysparzać niepokój. Włókniaki najczęściej pojawiają się w następujących miejscach:
- we wnętrzu policzka;
- na koniuszku lub po bokach języka;
- na dolnej wardze;
- na dziąsłach.
Jest to łagodny nowotwór jamy ustnej. Wyróżnia się jego kilka różnych rodzajów:
- włókniak miękki;
- włókniak twardy;
- włókniak zębopochodny;
- włókniak kostniwiejący;
- włókniak histiocytarny;
- nerwiakowłókniak;
- naczyniakowłókniak;
- włókniakotłuszczak.
Zdecydowanie najczęściej spotykanym przypadkiem jest tzw. włókniak pourazowy. W medycynie określany jest mianem ogniskowej hiperplazji włóknistej tkanki łącznej wywołanej miejscowym urazem lub przewlekłym podrażnianiem. Oznacza to po prostu, że tego typu włókniaki jamy ustnej powstają na skutek przygryzania warg lub policzków. Mogą też pojawiać się po leczeniu stomatologicznym, ortodontycznym lub protetycznym.
Podobne zmiany na powierzchni śluzówki jamy ustnej spotykane są wśród około 2% populacji w wieku pomiędzy 30 a 50 rokiem życia. Przeważnie rosną one powoli i nie powodują przy tym żadnych niepokojących zmian. Dlatego bywają wykrywane dość późno.
Przyczyny powstawania włókniaków
Jak wspomnieliśmy wyżej, włókniaki wiążą się z uszkodzeniem nabłonka jamy ustnej. Czasem długo gojąca się nadżerka lub afta okazuje się być właśnie włókniakiem. Do najczęstszych przyczyn powstawania tej dolegliwości należą:
- ocieranie ostrych elementów aparatu ortodontycznego;
- ostre krawędzie samych zębów;
- źle dopasowane protezy;
- nieprawidłowo założone wypełnienie stomatologiczne;
- zaburzenia metaboliczne lub hormonalne;
- utrzymujący się przez długi czas stan zapalny mieszka włosowego;
- przygryzanie języka, warg lub policzków – na przykład w wyniku stresu.
Diagnostyka
Włókniaki jamy ustnej są łatwo zauważalne dla stomatologa podczas wykonywania standardowego przeglądu stany uzębienia i jamy ustnej. Przeważnie sam pacjent również jest w stanie je rozpoznać. Takich zmian nie należy lekceważyć, ponieważ można je łatwo pomylić z innymi, bardziej groźnymi dolegliwościami. Wszelkiego rodzaju trudno gojące się nadżerki, owrzodzenia i zgrubienia powinny być zgłaszane do stomatologa. Mogą być one bowiem pierwszym objawem raka jamy ustnej.
Leczenie włókniaka jamy ustnej
Włókniaki raczej nie są niebezpieczne dla zdrowia pacjenta. Należy jednak uważać, aby ich nie podrażniać. Może przyczynić się do tego codzienna higiena jamy ustnej lub niektóre rodzaje pokarmu. Koniecznie obserwuj powstałą na powierzchni śluzówki zmianę i reaguj jak tylko zauważysz jakiekolwiek nowe dolegliwości.
W celu zapobiegania wystąpienia poważniejszych zmian nowotworowych, lekarz może zalecić ci różne postępowania. Najczęściej w takiej sytuacji wykonuje się biopsję. Oznacza to pobranie próbki tkanki i przekazanie jej do dokładnego zbadania. Prawidłowa diagnoza i leczenie są bardzo ważne, gdyż nowotwory złośliwe i łagodne jamy ustnej mogą wyglądać podobnie. Szczegółowe badanie laboratoryjne pomaga określić rodzaj w danym przypadku.
Jeżeli zaistnieje taka konieczność, włókniaki usuwa się chirurgicznie, przy znieczuleniu miejscowym. Do innych metod leczenia włókniaków jamy ustnej zalicza się poniższe zabiegi:
- elektrochirurgia – wycinanie zmiany nowotworowej z wykorzystaniem specjalnego noża elektrycznego;
- krioterapia – wymrażanie zmienionego chorobowo miejsca z użyciem ciekłego azotu;
- laser frakcyjny CO2 – generuje on fale elektromagnetyczne, które następnie zostają wchłaniane przez cząsteczki wody znajdujące się w ludzkiej tkance. Podgrzanie jej do wysokiej temperatury powoduje jej odparowanie. Co więcej, dwutlenek węgla poprawia ukrwienie i wspomaga naturalny proces regeneracji skóry. Jest to najmniej inwazyjna metoda leczenia, która nie pozostawia po sobie jakichkolwiek blizn.
Usuwanie włókniaków to całkowicie bezpieczna procedura. Rana po takim zabiegu przeważnie goi się szybko i bez jakichkolwiek komplikacji. Co więcej, nie zawsze jest to konieczne.
Chirurgiczne wycięcie takiej zmiany śluzówki jest jednak możliwe tylko gdy jest to niewielki, łagodny włókniak. W przypadku złośliwych zmian nowotworowych stosuje się inną formę terapii, a jej rokowania nie zawsze są pozytywne.
Zapobieganie powstawaniu włókniaków
Jak już za pewne wiesz, włókniaki najczęściej pojawiają się na skutek podrażnień fragmentu tkanki wewnątrz jamy ustnej. Możesz temu zapobiegać w następujące sposoby:
- poproś swojego dentystę o wygładzenie lub (jeśli to niemożliwe) zmianę drażniącego wypełnienia, korony lub zęba;
- zamień swoją szczoteczkę do zębów na taką, która posiada nieco mniej twarde włosie. Lepiej też stosować bardziej łagodny płyn do płukania;
- jeżeli masz tendencję do przygryzania śluzówki przez sen, możesz uwzględnić zakup szyny relaksacyjnej. Innymi skutecznymi metodami są też odpowiednie ćwiczenia szczęki i techniki relaksacyjne oddziałujące na cały organizm;
- niektóre źródła naukowe wskazują na związek włókniaków ze stosowaniem produktów tytoniowych. Warto więc rozważyć rzucenie palenia, by zadbać o swoje zdrowie. Dym papierosowy zdecydowanie utrudnia gojenie się stanów zapalnych i zwiększa ryzyko powstawania złośliwych nowotworów.
Włókniaki jamy ustnej to przeważnie nieszkodliwe, łagodne zmiany nowotworowe. Jeżeli utrzymują się na śluzówce przez długi czas, należy udać się do lekarza w celu ich usunięcia. Taki zabieg przeważnie odbywa się z użyciem skalpela. Jeśli wolisz mniej inwazyjne rozwiązania, polecamy laser frakcyjny lub krioterapię. W swoim życiu codziennym warto stosować działania profilaktyczne przeciwko powstawaniu włókniaków. Niestety, mogą one pojawiać się pomimo twoich starań. Nigdy ich nie ignoruj, bacznie obserwuj powstałe zmiany i udaj się do specjalisty, jak tylko zauważysz cokolwiek niepokojącego.
Może Cię także zainteresować:
- Owrzodzenie jamy ustnej – jak złagodzić przykre dolegliwości związane z miejscowym zapaleniem jamy ustnej?
- Mucocele – przyczyny powstawania i leczenie torbieli
- Erytroplakia jamy ustnej to stan przedrakowy potencjalnie niebezpieczny. Konieczna jest diagnostyka nawet zmian łagodnych nadżerek i owrzodzeń
- Opryszczkowe zapalenie jamy ustnej u dzieci i dorosłych – objawy i leczenie opryszczki
- Skąd biorą się nadżerki w jamie ustnej? Dowiedz się, co je powoduje, by lepiej im przeciwdziałać
- Czerniak w jamie ustnej – rzadki nowotwór złośliwy
- Afta i pleśniawka w jamie ustnej – przyczyny powstawania i domowe sposoby na afty
